Հայ Կաթողիկէ Եկեղեցին Լեհաստանում

Msza św. w Warszawie, w Ormiańskokatolickiej Parafia Centralnej pw. św. Grzegorza z Nareku, była uroczysta, niemniej odczuć się dał trudny czas pandemii. Dla większej powierzchni, na której wspólnie mogliby się modlić wierni,  msza św. została przeniesiona z kaplicy MB przy ul. Łazienkowskiej do kościoła bielańskiego. Ks. Józef Naumowicz w asyście kleryków sprawował uroczystą liturgię, zakończoną zgodnie z odwiecznym zwyczajem, święceniem wody.
W czasie homilii celebrans odwoływał się do Bożego Narodzenia, chrztu Pańskiego i Objawienia w tradycji Kościoła ormiańskiego. Wspomniał ormiańskich kapłanów, których rocznice obchodzimy w tym roku: 140 lat od wyboru ks. Izaaka Mikołaja Isakowicza, zwanego „złotoustym”, na arcybiskupa lwowskiego obrządku ormiańskiego 12 stycznia 1882 roku; 120 lat od wyboru na to samo stanowisko ks. Józefa Teodorowicza; 70 lat od śmierci 12 stycznia 1952 roku ks. Bohosa Kirmizjana, jednego z księży ormiańskich sprowadzonych przez abpa Teodorowicza do Polski; 30 lat od śmierci 26 września 1992 roku ks. Kazimierza Filipiaka. Ks. Naumowicz wspomniał niedawno zmarłą dr Ewę Bohdanowicz (1921-2021) i odczytał poruszające słowa jej bratanicy, Anny Sarbinowskiej. Po mszy św. krótkimi wspomnieniami podzielił się także Marek Bohdanowicz. Życzenia wszystkim wiernym złożył ambasador Armenii w Polsce, JE Samvel Mkrtchian, który przybył wraz z małżonką. Podczas mszy św. nie mogło zabraknąć starej ormiańskiej kolędy „Awedis”.
Ta msza św. nie mogła być transmitowana online z powodów technicznych. Na szczęście ks. Naumowicz odprawił świąteczne msze św. w: Krakowie, Gliwicach i we Wrocławiu, tak że dotarł do części wiernych osobiście. 

mag

Msza św. w obrządku ormiańskim odprawiona w Warszawie, w niedzielę, 17 października 2021 r. przez ks. Józefa Naumowicza w asyście czterech ministrantów - Aharona, Arama, Krzysztofa i Emanuela, rozbrzmiewała bogato pięknym liturgicznym śpiewem, prowadzonym przez Andrija Szkriabiuka. Msza ta kończyła 4-dniowe, intensywne warsztaty muzyczne prowadzone przez Andrija, który 20 lat temu założył i prowadził chór w katedrze ormiańskiej we Lwowie, jest też wybitnym specjalistą w dziedzinie liturgii i muzyki liturgicznej Kościołów wschodnich. Podczas mszy śpiewał nasz chór parafialny, wzmocniony głosami s. Racheli i pani Sylwii oraz grą na organach Jakuba Kopczyńskiego. We mszy, prócz parafian, uczestniczyli goście, w tym seminarzyści z seminarium duchownego z Warszawy.

Msza św. odprawiana była w trzech intencjach: za duszę zmarłego; o zdrowie; o błogosławieństwo Boże dla nowego patriarchy Ormian katolików - Rafaela Bedrosa XXI Minassiana.

Msza św. nagrywana była przez zespół Polskiego Radia i odtwarzana będzie w niedzielę, 24 października o g. 8.00; będzie też dostępna online: Polskie Radio Program Drugi [LINK DO PODSTAWIENIA https://www.polskieradio.pl/8/4602].

Najbliższa msza św. w Warszawie planowana jest na początek listopada, natomiast na początku grudnia mają być kontynuowane warsztaty muzyczne, na które ponownie przyjedzie Andrij Szkriabiuk ze Lwowa. Warto zapoznać się z prowadzonym przez niego blogiem: protopsaltes.blogspot.com .

mag, fot. Patryk Nowacki

Ormiańska msza św. w kościele na warszawskich Bielanach, w niedzielę, 11 lipca 2021 r., poprzedzona była i zakończona dźwiękiem duduku – muzyką nagraną przez mistrza tego instrumentu - Dżiwana Gaspariana, zmarłego 6 lipca tego roku. Ks. Józef Naumowicz, sprawujący tę niedzielną liturgię, wskazał na trzy cechy święta – Przemienienia Pańskiego, święta róż – symbolu lipca, miesiąca Najdroższej Krwi Pana Jezusa, którego krwawy pot padał na skałę w Ogrójcu i cechy trzeciej – świeckiej tradycji ormiańskiej. Ta wyraża się różami właśnie – zdobiącymi święto plonów i zwyczajem polewania się wodą (jak polski śmigus-dyngus), na wspomnienie szczęśliwego końca Potopu. Msza sprawowana była za zdrowie Wartkesa, wielce zasłużonego Ormianina ze Lwowa. Wspomniany został przyjazd na wakacje, nad polskie morze, organizowany przez Fundację Ormiańską dla 20 dzieci z Górskiego Karabachu.

O swojej misji życiowej opowiadało polsko-palestyńskie małżeństwo Sylwii i Yousefa, które poprzez Caritas prowadzi pomoc dla Syrii, w tym dla największej wspólnoty chrześcijańskiej - Ormian. Syliwa i Yousef, obrządku rzymskiego, prowadzą blog dzisiajwbetlejem poświęcony wczesnemu chrześcijaństwu i chrześcijaństwu Bliskiego Wschodu. W darze przywieźli kadzidło, które sami przygotowali – z róż i myrry. Modlitwa „Ojcze nasz” zaśpiewana została przez Sylwię pięknym głosem po aramejsku.

Spotkanie po mszy św., które odbyło się w gościnnych progach ks. Wojciecha Drozdowicza, gospodarza miejsca, było nie tylko miłe, mokre od polewania się wodą, ale i  smaczne za sprawą ormiańskich potraw przygotowanych przez Wiolę Khondakarian.

Jutro – Or mereloc – wspomnienie zmarłych.

mag

27 czerwca 2021 o godz. 9.00 w kościele pokamedulskim na warszawskich Bielanach, ks. prof. Józef Naumowicz odprawił Mszę św. w intencji abpa Józefa Teodorowicza, w 10 rocznicę uroczystego ponownego Jego pochówku na Cmentarzu Obrońców Lwowa w czerwcu 2011 r.

Abp Józef Teodorowicz zmarł 4 grudnia 1938 we Lwowie, za zasługi dla Ojczyzny pochowany został na Cmentarzu Orląt Lwowskich na Łyczakowie. Ciało ostatniego arcybiskupa ormiańskiego nie spoczywało jednak do 2011 w grobowcu, w którym złożono jego szczątki w dniu pogrzebu. Gdy w latach 70. rozpoczęła się dewastacja Cmentarza Orląt, w 1971 r. trumnę z Jego ciałem, w obawie przed zbezczeszczeniem, ukryto w innym grobie.
Od 1991 r. środowisko ormiańskie w Polsce rozpoczęło starania o ponowny godny pochówek. Dawny grobowiec abpa Teodorowicza na Cmentarzu Orląt został odnowiony, lecz sprawa ta długo nie mogła znaleźć swojego szczęśliwego finału. Dopiero 7 czerwca 2011 r. doszło do uroczystego ponownego pochówku szczątków arcybiskupa.

W homilii podczas mszy św. ks. Naumowicz mówił o największym z darów, jaki człowiek może posiadać - o darze miłości. Darze nadprzyrodzonym, ale też gdzie wiele zależy od nas. Przypomniał też, nawiązując do głównej intencji mszy św., postać abpa Teodorowicza, ale także wielkie postaci, które we wrześniu 2021 r. maja zostać beatyfikowane - kard. Stefana Wyszyńskiego i siostrę Różę (Elżbietę) Czacką.

Podczas tej mszy św. modlono się również za powrót do zdrowia Wartkesa Arcumaniana - ważnej postaci, wielkiego filantropa ormiańskiego ze Lwowa, jednego z tych, którzy przyczynili się do pochowania arcybiskupa w jego grobie - a który obecnie walczy o życie...

Po zakończenie mszy św. ks. prof. Józef Naumowicz, przypomniał historię starań o ponowny pochówek arcybiskupa, opowiedzieli o nich też w swych wystąpieniach ich świadkowie i organizatorzy: Łukasz Abgarowicz (polityk pochodzenia ormiańskiego), Maciej Bohosiewicz (Fundacja ARMENIAN FOUNDATION) - na powyższym nagraniu mszy św. można odsłuchać w czasie 1godz.06 min. - 1 godz.36 min i Bogdan Kasprowicz (przedstawiciel mniejszości ormiańskiej w Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych) - nagrane świadectwo, 1 godz.37 min. 
Ks. Tadeusz Isakowicz – Zaleski - ówczesny proboszcz ormiańskokatolickiej parafii południowej, niestety nie mógł być obecny, niebawem zamieścimy nagranie jego wspomnienia.

EŁ

» artykuł "Arcybiskup Teodorowicz powrócił" w Awedisie nr 7/2011
» relacja z mszy św. w GOŚCIU NIEDZIELNYM