Velum ormiańskie, czyli nakrycie na kielich liturgiczny, ze zbiorów Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, można zobaczyć na ekspozycji muzealnej w ramach "obiektu miesiąca".
Tkanina, datowana na XIX w., została wykonana na terenie obecnej Turcji (dawnej Wielkiej Armenii, włączonej w obręb Imperium Osmańskiego). Velum było darem pewnej rodziny ormiańskiej do klasztoru św. Jana Chrzciciela w Muszu (ob. Turcja). Był to jeden z najstarszych i najznamienitszych klasztorów ormiańskich, zniszczony przez Turków podczas ludobójstwa Ormian w 1915 r. Tkanina wykonana jest z bawełnianego batystu i haftowana nićmi jedwabnymi oraz nićmi i blaszką metalową.
Poniżej przytaczamy informacje na ten temat:
Velum, o którym już tutaj wspominaliśmy, ma bogatą haftowaną dekorację, która składa się z motywów figuralnych oraz ornamentalnych, tworzących zwarty program ikonograficzny zgodny z liturgicznym przeznaczeniem tkaniny oraz miejscem jego przeznaczenia. W środku znajduje się Baranek Boży w glorii słonecznej, otoczonej przez dwanaście głów anielskich. Jest to nawiązanie do apokaliptycznych obrazów Baranka – Chrystusa przebywającego w niebiańskim Jeruzalem. Na osiach boków znajdują się: tronujący Chrystus w typie Salvator Mundi (z kulą ziemską w ręku), św. Jan Chrzciciel z barankiem, św. Szczepan w stroju ormiańskiego diakona, trzymający kadzielnicę oraz łódkę na kadzidło oraz św. Rypsyma, męczennica związana z początkami chrześcijaństwa w Armenii. W treści inskrypcji fundacyjnej velum darczyńcy tkaniny zwracają się do niej z prośbą o wstawiennictwo za dusze ich rodziców. Św. Rypsyma została przedstawiona w nietypowej formule ikonograficznej: kobieta wyłania się z kielicha w otoczeniu Narzędzi Męki Pańskiej. Ten sposób obrazowania był zarezerwowany wyłącznie dla Chrystusa. Zapewne twórca programu ikonograficznego velum nie miał pod ręką żadnego wizerunku Rypsymy, który mógłby posłużyć za wzorzec. Z tej przyczyny sięgnął po elementy z ikonografii Chrystusa, które wydały mu się właściwe dla przedstawienia męczennicy, która poprzez swoją śmierć stała się godną naśladowczynią Zbawiciela. W narożach velum umieszczeni są Serafinowie, a puste miejsce wypełniają głowy aniołów, krzyże i gwiazdy. Dzięki temu tkanina wyobraża rzeczywistość niebiańską przenikającą się z rzeczywistością ziemską podczas sprawowania Boskiej Liturgii. W jej centrum znajduje się Baranek-Chrystus, któremu towarzyszą chóry aniołów i święci czczeni szczególnie w klasztorze w Muszu.
Velum można zobaczyć na ekspozycji muzealnej w ramach "obiektu miesiąca".
za fb Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius, 30.08.2022 r.
Tekst: Joanna Sławińska; fot. J. Kozina
Tekst: Joanna Sławińska; fot. J. Kozina
Na facebuku w grupie Polscy Ormianie został opublikowany ciekawy post, z wieloma ilustracjami, dotyczący Panien Benedyktynek Ormiańskich. Tym bardziej wart opublikowania, w kontekście otwartej kilka dni temu w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie wystawy pt. „Kobiety pod znakiem Krzyża. Ormiańskie benedyktynki ze Lwowa i ich duchowość”.
Przytaczamy jego treść poniżej (wraz z ilustracjami).
Przytaczamy jego treść poniżej (wraz z ilustracjami).
Lwów, Panny Benedyktynki Ormiańskie cz.IBudynek Katedry Ormiańskiej jest połączony arkadowymi krużgankami z dawnym, niewielkim klasztorem benedyktynek obrządku ormiańskiego.
To jedyny katolicki zakon obrządku ormiańskiego na ziemiach polskich.
Początki zgromadzenia sięgają XVI w.,gdy grupa Ormianek z Kamieńca Podolskiego, Jazłowca i ze Lwowa otrzymała od radnych na siedzibę dwie kamieniczki obok cmentarza przy katedrze ormiańskiej.Ok.1678 r. przyjęły zakonny habit ormiański, a w 1690 r. uzyskały od papieża zezwolenie na założenie klasztoru reguły św. Benedykta z zachowaniem obrządku ormiańskiego.
Zakon dynamicznie się rozwijał, liczył około 60 sióstr, przeważnie Ormianek. Z czasem budynek klasztoru powiększono o kilka przyległych domów.
Do konwentu należał także folwark na Pasiekach (na Pohulance),gdzie wybudowano kaplicę pw. NMP Nieustającej Pomocy, w której znajdowała się kopia cudownego obrazu NMP.
Dysponowały także ziemią przekazaną później pod budowę Cmentarza Obrońców Lwowa.
W dziejach Panien zamkniętych za klasztorną furtą I rozbiór Polski miał doniosłe znaczenie. Mniszki, które w ub. latach (jak zaznacza Ich Kronika) przybywały - "z Krymu, Kaffy, Stambułu, Tatary i całej Polski i Siedmiogrodu", teraz poczuły się naprawdę Polkami i jak "kamienie na szaniec" stanęły zgodnie i lojalnie na posterunku w obronie polskości. Posterunek ten, to szkoła dla dziewcząt.
Była to ceniona szkoła, do której uczęszczały panny ormiańskie, ale także polskie i rusińskie. W 1782 r. konwent odwiedził cesarz Austrii Józef II i przekonał się o wysokim poziomie nauczania. Dzięki temu klasztor uniknął kasaty. W XIX w. benedyktynki ormiańskie uległy całkowitej polonizacji.
Opiekunami klasztoru i mniszek byli zawsze arcybiskupi ormiańscy Lwowa, w szczególności zaś ostatni z nich, abp Józef Teodorowicz.
Wraz z rozpoczęciem II wojny światowej siostry dzieliły bolesne doświadczenia Polaków zamieszkujących Kresy. Udzielały pomocy licznie napływającym uchodźcom. Po ugruntowaniu administracji sowieckiej szkoła została zamknięta, a siostry, ograbione z całego dobytku, przesiedlono na Pohulankę. Tam przeżyły wybuch wojny niemiecko-sowieckiej, okupację niemiecką oraz drugą okupację sowiecką – pielęgnując powołanie zakonne oraz służąc konieczną pomocą mieszkańcom Lwowa.
Po opuszczeniu Kresów znalazły schronienie w Wołowie, gdzie przechowują bezcenne pamiątki przywiezione ze Lwowa.
W piątek, 12 sierpnia 2022 roku w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie odbył się wernisaż wystawy pt. „Kobiety pod znakiem Krzyża. Ormiańskie benedyktynki ze Lwowa i ich duchowość”. Uroczyste otwarcie rozpoczęło się od wysłuchania XVIII-wiecznej pieśni o św. Rypsymie w wykonaniu Desisławy Chrizostowej-Gurgul, Małgorzaty Drzał i Ewy Landowskiej. Zgromadzonych gości przywitał dyrektor Muzeum UJ prof. Krzysztof Stopka, który poprosił o kilka słów Prezesa Polskiej Akademii Umiejętności prof. Jana Ostrowskiego. Głos zabrali również: s. Agata Jamińska z Opactwa Sióstr Benedyktynek w Przemyślu, Prezes Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich Maria Ohanowicz-Tarasiuk, Maria Woś i prof. Andrzej A. Zięba - autor koncepcji ekspozycji, który podziękował także współkuratorkom wystawy – Jolancie Pollesch i Joannie Sławińskiej. Na koniec dyrektor Muzeum i Dziekan Wydziału Historycznego UJ prof. Stanisław Sroka reprezentujący władze Uniwersytetu Jagiellońskiego tradycyjnie wypowiedzieli słowa: „uznaję wystawę za otwartą”.
„Ludzie są, wolontariusze są. I jeśli chęci są, w miarę zdrowie i czas - to wszystko da się zorganizować.” – ktoś mi właśnie powiedział. No tak, niby oczywiste…
Niewielki Świąteczny Piknik Charytatywny
W parafii pw. św. Jadwigi Śląskiej w Białej k/Płocka zorganizowano w niedzielę 9 stycznia 2022 r. świąteczny, zimowy parafialny piknik na rzecz wsparcia ormiańskiej wspólnoty katolickiej parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w miejscowości Panik w Armenii (prow. Szirak). Główny cel – pomoc w odbudowie bardzo zniszczonego centrum parafialnego.
Przedsięwzięciu patronowali: Zespół Pomocy Kościołowi na Wschodzie przy sekretariacie KEP, z jego dyrektorem ks. Leszkiem Kryżą, proboszcz parafii pw. św. Jadwigi Śląskiej w Białej ks. kan. Zbigniew Kaniecki i wójt gminy Stara Biała p. Sławomir Wawrzyński. Wydarzenie pobłogosławił, poinformowany o planach, katolikos - patriarcha Cylicji dla Ormian katolików Rafał Piotr XXI (Rafael Bedros XXI).
Inicjatorem i głównym organizatorem Pikniku był ks. prał. Rafał Krawczyk, duszpasterz Ordynariatu Ormiańskiego Kościoła Katolickiego dla Armenii i Europy Wschodniej, proboszcz ormiańskokatolickiej parafii w Soczi (Rosja).
Rano w niedzielę, o godz. 9.00 (7.00 czasu polskiego), w Armenii, w kościele w Paniku, proboszcz tamtejszej parafii ks. prał. Karnik Youssef Hovsepian, odprawił mszę św. w intencji polskiej parafii w Białej. Msza była transmitowana (nagranie obok).
Ks. Karnik przekazał w niej pozdrowienia i podziękowania dla: ks. Proboszcza, dla Wójta gminy i księży – ks. Leszka i ks. Rafała, a także dla wszystkich wolontariuszy, za okazaną jego parafii pomoc przez zorganizowanie Pikniku. Korzystając z inicjatywy parafii w Białej, Piknikiem tym ks. Karnik (o czym powiedział podczas mszy św.), zainaugurował program renowacji domu parafialnego. Przedstawił jej plan i poprosił także o włączenie się w pomoc przy jego realizacji parafian z Paniku, którzy obecnie przebywają za granicą.
 |
|
|
Przygotowanie ormiańskiej specjalności kulinarnej. Dziękujemy! |
Na każdej z czterech mszy św. ks. prał. Rafał Krawczyk przedstawiał sytuację Kościoła w Armenii. Również po każdej mszy św., wraz z wolontariuszami, kwestował, zbierając dobrowolne ofiary na pomoc wspólnocie z Armenii.
Dodatkowo można było wesprzeć ten cel po prostu biorąc udział w parafialnym „Niewielkim Świątecznym Pikniku Charytatywnym”. W remizie strażackiej OSP Sara Biała, przy współudziale druhów OSP i parafialnych wolontariuszy, można było skosztować ciast, pączków, wypić gorącą herbatę czy kawę (także taką parzoną po ormiańsku!), składając dobrowolne ofiary na cel charytatywny Pikniku. Dzięki zaangażowaniu OSP i p. Krzysztofa Szpieka można było przejechać się wozem strażackim czy bryczką, zaprzężona w dwa konie, pięknie odświętnie „ubrane”. Ormiańscy mieszkańcy z Białej m.in. p. Sambat Navoyan, po południowej mszy ugości piknikowiczów ormiańskimi specjalnościami kulinarnymi - szaszłykiem i serem.
Wszystko udało się pięknie! Pogoda dopisała, a frekwencja, szczególnie w południe na powyższe dania, oraz kartofelki po ormiańsku, lawasz i potrawy naszej kuchni odpowiednio dobrane - też była nie zła.
Przyciągały również i inne piknikowe atrakcje.
Najciekawszym punktem programu okazała się być licytacja – w ciekawy sposób i z humorem prowadzona przez ks. Rafała wraz z didżejem Damianem, wywołująca wiele emocji. A licytowane były: obraz Jezusa Miłosiernego, ikona z Rosji, koniaki z Armenii i z Rosji, ciasta, miód. Zabawa była przednia!
Był też kącik zoologiczny – z gadami: jaszczurkami, wężami, żółwiami. Można było je oglądać, brać na ręce. To swoje hobby zaprezentował pan Marcin, organista parafii.
Parafialnemu spotkaniu towarzyszył śpiew kolęd ale także zabawa przy muzyce dzięki DJ Damianowi.
Na Pikniku był również obecny ks. Leszek Kryża, dyrektor ZPKnW. Sprawował mszę św. o godz. 12.00. Był pod wrażeniem tej parafialnej inicjatywy.
Na koniec dnia – niespodzianka: transmisja online, na żywo na parafialnym facebooku – wieczorne podziękowanie i błogosławieństwo od Wielce Błogosławionego Katolikosa – Patriarchy Domu Cylicji dla Ormian katolików Rafała Piotra XXI Minassiana (z tłumaczeniem w języku polskim przez towarzyszącego patriarsze ks. prał. Piotra Yesayana - do odsłuchania obok) dla wszystkich wolontariuszy i kapłanów, którzy wsparli chrześcijan z Armenii przez organizację parafialnego Pikniku charytatywnego! Patriarcha łączył się z nimi w modlitwie podczas swojej wizytacji w Soczi!
Parafia mocno się zintegrowała, a latem już jest planowana druga edycja Pikniku Charytatywnego – od polskiej wspólnoty dla tej potrzebującej wsparcia w Armenni. Pewnie, podobnie jak wyżej opisanego, nie będzie można już go nazwać „niewielkim”.
Z radością relacjonujemy to budujące wydarzenie – może posłuży innym za przykład.
***
Parafię w Paniku można wesprzeć dokonując wpłaty na konto:
Zespół Pomocy Kościołowi Na Wschodzie, Skwer Kard. S. Wyszyńskiego 6, 01-015 Warszawa,
PL 89 1090 1014 0000 0000 0301 4449 (wpłaty w PLN)
Tytuł wpłaty: POMOC- ARMENIA- PANIK
EŁ; na podstawie fb parafii pw. św. Jadwigi Śląskiej w Białej,
informacji od ks. Rafała Krawczyka, fb ks. Karnika Youssefa Hovsepiana;
zdjęcia: fb parafii w Białej
Kardynał Stefan Wyszyński, Prymas Tysiąclecia i Matka Elżbieta Róża Czacka, Założycielka Zakładu dla Niewidomych w Laskach zostali dziś ogłoszeni błogosławionymi.
Mszy św., z udziałem członków Konferencji Episkopatu Polski celebrowanej w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie, przewodniczył papieski delegat kard. Marcello Semeraro, prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych. W homilii powiedział, że nowi polscy Błogosławieni stanowią wzór wierności Ewangelii i służby potrzebującym.
Z mandatu papieża Franciszka kard. Semeraro odczytał po łacinie List Apostolski, w którym papież wpisał Ich w poczet błogosławionych.
Z mandatu papieża Franciszka kard. Semeraro odczytał po łacinie List Apostolski, w którym papież wpisał Ich w poczet błogosławionych.
"My, papież Franciszek (...) naszą Apostolską władzą zezwalamy, aby czcigodny Sługa Boży Stefan Wyszyński, arcybiskup gnieźnieński i warszawski, prymas Polski, kardynał Świętego Kościoła Rzymskiego, pasterz według serca Chrystusowego, który poświęcił swoje życie jedynemu Bogu i był niestrudzonym obrońcą oraz heroldem godności każdego człowieka(...) a także Czcigodna Służebnica Boża Elżbieta Czacka (w świecie: Róża), fundatorka Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża, która pozbawiona używania światła oczu, oczami wiary rozpoznała Chrystusa – światłość świata i z miłującą wiernością świadczyła o Nim wobec kroczących w ciemności ciała oraz ducha, byli odtąd nazywani Błogosławionym" - napisał papież.W uroczystościach wzięli udział także biskupi z różnych krajów, min. Francji, Włoch, Ukrainy, Węgier, Litwy i Mołdawii.
Oprócz duchownych obecni byli przedstawiciele polskich najwyższych władz państwowych z prezydentem i premierem, Marszałkowie Sejmu i Senatu, liderzy partii politycznych, parlamentarzyści., służb dyplomatycznych i wojska, a także goście z zagranicy.
W sumie obecnych było 7 tys. wiernych, ok. 600 kapłanów i 120 biskupów. Wśród kapłanów byli też "nasi" księża: ks. prof. Józef Naumowicz, duszpasterz ormiańskokatolickich parafii w Polsce, a także ks. prałat Cezary Annusewicz, proboszcz ormiańskokatolickiej parafii północnej (widoczni na początku pierwszego rzędu księży).
Oprócz duchownych obecni byli przedstawiciele polskich najwyższych władz państwowych z prezydentem i premierem, Marszałkowie Sejmu i Senatu, liderzy partii politycznych, parlamentarzyści., służb dyplomatycznych i wojska, a także goście z zagranicy.
W sumie obecnych było 7 tys. wiernych, ok. 600 kapłanów i 120 biskupów. Wśród kapłanów byli też "nasi" księża: ks. prof. Józef Naumowicz, duszpasterz ormiańskokatolickich parafii w Polsce, a także ks. prałat Cezary Annusewicz, proboszcz ormiańskokatolickiej parafii północnej (widoczni na początku pierwszego rzędu księży).
zdjęcia: Roman Koszowski - FOTO GOŚĆ; Marek Borowski - Kancelaria Prezydenta RP,
G. Gałązka, W. ŁĄCZYŃSKI - Archidiecezja Warszawska/Konferencja Episkopatu Polski
» opis Mszy św. beatyfikacyjnej » galeria zdjęć (GOŚĆ NIEDZIELNY)
Strona 1 z 4
- start
- Poprzedni artykuł
- 1
- 2
- 3
- 4
- Następny artykuł
- koniec