Հայ Կաթողիկէ Եկեղեցին Լեհաստանում

ŚWIĘCI Z KALENDARZA FKiDOP 2020 - OKŁADKA

Krikor Narekatsi był synem duchownego Kościoła Ormiańskiego Chosroesa, który po śmierci swojej żony został wybrany biskupem Anczewacziku w Armenii.
Ojciec Grzegorza pochodził z książęcego rodu. Miał trzech synów: Sahaka, Grzegorza i Jana. Sahak został jego sekretarzem, natomiast Grzegorza i Jana oddał na wychowanie do swojego krewnego – opata klasztoru w Nareku (dziś na terenach Turcji). Chosroes – wykształcony w poszanowaniu zarówno dla kultury greckiej, jak i ormiańskiej – był protagonistą zbliżenia się Kościoła ormiańskiego do katolicyzmu.
Grzegorz, pobierając od najmłodszych lat nauki w klasztorze nareckim, otrzymał solidną formację i gruntowne wykształcenie. Poznał bardzo dobrze język grecki, co pozwoliło mu w oryginale czytać pisma Ojców Kościoła, oraz pogłębił swoją wiedzę w zakresie matematyki, medycyny i architektury. Dlatego też po przyjęciu święceń kapłańskich został profesorem i wychowawcą mnichów. Ogromna wiedza, którą posiadał, oraz pobożność, jaką się odznaczał, sprawiły, że był uznawany w swoim środowisku za mistrza życia kontemplacyjnego i porównywano go do takich wielkich postaci Kościoła, jak św. Bernard z Clairvaux, Mistrz Eckhart, czy bł. Henryk Suzo.
Św. Grzegorz z Nareku był również uznanym mistykiem i poetą. Jest uważany za istotną postać w historii Armenii, ponieważ wypracował ormiańską myśl chrześcijańską. Z tego powodu niektórzy określają go mianem Dantego Wschodu. Pozostawił po sobie bogatą spuściznę literacką. Do najbardziej uznanych dzieł należą: Komentarz do Pieśni nad pieśniami, Historia krzyża z Aparank, Trzy mowy w formie litanii, Panegiryk apostołów i 72 uczniów, Panegiryk Jakuba z Nisibis. Jego twórczością jest przesiąknięta również liturgia ormiańska. Modlitwy jego autorstwa, utrzymane w formie rozmowy duszy z Bogiem, zebrano w Księdze śpiewów żałobliwych.
W 2015 r. św. Grzegorza z Nareku ogłoszono Doktorem Kościoła. W 2018 r. w Ogrodach Watykańskich, a także w ogrodzie przy siedzibie katolikosa w Eczmiadzynie w Armenii stanęły dwa jednakowe monumentalne pomniki tego świętego, zaprojektowane przez światowej sławy ormiańskiego rzeźbiarza Davida Erevantsi. Mają one być wyrazem zbliżenia pomiędzy Kościołem katolickim a Apostolskim Kościołem Ormiańskim, jakie szczególnie dokonało się w 2016 r. po papieskiej wizycie w Armenii. Przedstawiony na nich św. Grzegorz – mnich pozbawiony wyniosłości i zatopiony w modlitwie – jest według papieża Franciszka wyrazem bogatej tradycji chrześcijańskiej, którą nie tylko należy łączyć z wielkimi i znanymi krajami Europy. Tradycję tę można również odkrywać dzięki choć mało znanemu, to jednak bogatemu duchowo i głęboko zakorzenionemu w chrześcijaństwie narodowi ormiańskiemu.
Ponadto św. Grzegorz z Nareku – na co bezpośrednio zwrócił uwagę papież Franciszek w homilii wygłoszonej na placu Wartananc w Giumri w ramach swojej podróży apostolskiej do Armenii – pomaga również znaleźć współczesnemu człowiekowi odpowiedź na pytanie: „jak można stać się miłosiernym, ze wszystkimi wadami i biedami, które każdy widzi w sobie i wokół siebie?”. Dlatego w tym niezwykłym świętym dostrzec można także „wielkiego herolda Bożego miłosierdzia”.

Սբ. Գրիգոր Նարեկացի (մոտ 950-1003) – միստիկ բանաստեղծ, Աստվածաշնչի մեկնաբան 

Գրիգոր Նարեկացու հայրը եղել է Հայ Առաքելական Եկեղեցու հոգևորական Խոսրովը, ով կնոջ մահից հետո ընտրվել է Անձևացի եպիսկոպոս։
Գրիգորի հայրը ազնվական տոհմից էր սերում, ուներ երեք որդի՝ Սահակը, Գրիգորը և Հովհաննեսը։ Սահակին իր քարտուղարը դարձրեց, իսկ Գրիգորին ու Հովհաննեսին ուղարկեց կրթության Նարեկի վանք՝ իր բարեկամի մոտ։ Խոսրովը, լինելով կիրթ անձնավորություն, հարգում էր և՛ հունական, և՛ հայկական մշակույթները, կողմ էր Հայկական եկեղեցու մերձեցմանը կաթոլիկությանը։
Գրիգորը, փոքր հասակից ուսում առնելով Նարեկի վանքում, հիմնավոր կրթություն և դաստիարակություն ստացավ։ Շատ լավ հունարեն սովորեց, ինչը թույլ էր տալիս նրան կարդալ Աստվածաշունչը բնագրով, բացի դրանից խորացված գիտելիքներ ուներ մաթեմատիկայից, բժշկությունից և ճարտարապետությունից։ Այդ իսկ պատճառով, ձեռնադրումից հետո դարձավ վանականների ուսուցիչը որպես պրոֆեսոր։ Ունենալով ծավալուն գիտելիքներ և լինելով աստվածավախ, իր շրջապատում համարվում էր վարպետաց վարպետ, նրան համեմատում էին եկեղեցական այնպիսի կարկառուն դեմքերի հետ, ինչպիսիք էին Սբ. Բերնարդ Կլերվոսկին, Մայստեր Էքհարթը, կամ Հենրի Սուզոն։
Գրիգոր Նարեկացին նաև հայտնի միստիկ բանաստեղծ էր։ Հայոց պատմության մեջ առանցքային կերպարներից մեկն է, քանի որ հանդիսանում է հայ քրիստոնեական մտքի ձևավորողը։ Այդ պատճառով շատերը նրան համարում են Արևելքի Դանթե։ Նա թողել է հարուստ գրական ժառանգություն։ Նրա ամենահայտնի աշխատություններից են՝  «Մեկնութիւն Երգոց երգոյնը», «Տաղ Խաչի», «Տաղ Տյառընդառաջի», «Տաղ առաքյալների և 72 աշակերտների», «Տաղ Հակոբ Մծբնացու»։ Նարեկացու ստեղծագործությունները լի են հայկական ժամերգությամբ։ Նրա հեղինակած աղոթքները, որոնք Աստծո հետ հոգու մենախոսության ձևով են ներկայացված, տեղ են գտել «Մատյան ողբերգության» պոեմում։
2015 թ., երբ Գրիգոր Նարեկացին դասվեց Կաթոլիկ Եկեղեցու ուսուցիչների շարքում, 2018 թ. Վատիկանի և Էջմիածնի պուրակներում կանգնեցվեցին երկու միանման արձաններ, որոնց հեղինակը աշխարհահռչակ հայ քանդակագործ Դավիթ Երևանցին է։ Այդ արձանները խորհրդանշում են Հայ և Կաթոլիկ եկեղեցիների մերձեցումը, ինչն ավելի հանգամանալից կատարվեց 2016 թ. Հռոմի Պապի Հայաստան կատարած այցելության ժամանակ։ Սբ. Գրիգոր Նարեկացին ըստ Հռոմի Սրբազան Քահանայապետ Ֆրանցիսկոս Պապի հանդիսանում է քրիստոնեական հարուստ մշակույթի կարևոր գործիչներից մեկը, և չպետք է այդ մշակույթը կապել միայն եվրոպական երկրների հետ: Նրա միջոցով կարելի է ճանաչել սակավ հայտնի, սակայն հոգևոր հարուստ և խորը արմատներ ունեցող հայ ժողովրդի քրիստոնեական մշակույթը։
Հռոմի Ֆրանցիսկոս Պապը Գյումրու Վարդանանաց հրապարակում հնչեցրած իր խոսքում առանձնակի շեշտեց, որ Գրիգոր Նարեկացին ժամանակակից մարդուն օգնում է գտնել հետևյալ հարցի պատասխանը. «ինչպե՞ս կարելի է ողորմած լինել այն բոլոր թերություններով և աղքատությամբ, որոնք բոլորը տեսնում են իրենց մեջ և իրենց շրջապատում»։ Հետևաբար, Սբ. Գրիգոր Նարեկացին նաև «աստվածային ողորմության մեծ քարոզիչ» է։