Święto Odnalezienia Krzyża
Ton Giuti Syrpo Chaczi (Տօն Գիւտի Սրբոյ Խաչի)
Początki święta związane są z odnalezieniem na początku IV wieku przez św. Helenę, matkę cesarza Konstantyna Wielkiego, relikwii krzyża, na którym umarł Jezus Chrystus i poświęceniem w Jerozolimie bazyliki ku jego czci w 335 r., a także święto to wyraża głęboki sens krzyża w życiu chrześcijanina.
Poniżej ciekawy opis tego wydarzenia, pochodzący z 1910 r.:
Uroczystość Znalezienia Krzyża świętego.
(Zaszło około roku Pańskiego 326).
Cesarz Konstantyn był zawikłany w wojnę z rywalem Maksencyuszem, który rościł sobie prawo do tronu cesarskiego. Ponieważ wojska jego były słabsze od nieprzyjacielskich, przeto błagał Boga chrześcijan o pomoc. Bóg modlitwy jego wysłuchał; niebawem też on i całe jego wojsko spostrzegło na Niebie krzyż jaśniejący z napisem: „Pod tem znamieniem zwyciężysz!“
Następnej nocy objawił mu się sam Jezus Chrystus, nakazując, aby przed wojskiem niósł krzyż jako sztandar. Konstantyn niezwłocznie też kazał sztandar w kształcie Krzyża świętego przygotować, podobien jak mu się ukazał — sławne Labarum — prócz tego polecił do wszystkich sztandarów krzyże poprzyprawiać i sam głowę swoją onym znakiem przyozdobił, co też i inni jego mężni żołnierze uczynili. Z tem świętem znamieniem pobił nieprzyjaciół na głowę, a Maksencyusz uchodząc, w Tybrze utonął.