Հայ Կաթողիկէ Եկեղեցին Լեհաստանում

Ewangelia czytana w liturgii ormiańskiej w pierwszy dzień Wielkanocy mówi o tym, co się wydarzyło przy pustym już grobie Jezusa, w którym został jedynie całun i inne płótna pogrzebowe, rankiem pierwszego dnia po szabacie, czyli w niedzielę rano.

» Ewangelia wg św. Marka (Ew. Mk 16, 2-8)

Przeżywając radosną, dobrą nowinę o zmartwychwstaniu Pana, w drugim dniu Wielkanocy w liturgii ormiańskiej modlimy się z nadzieją za naszych zmarłych, to ormiański dzień zaduszny - or mereloc.

ks. prof. Józef Naumowicz

Szanowni Państwo! Drodzy Przyjaciele!

 Kristos Hariaw i Mereloc ..... Orhnial e Harutiune Kristosy! 

Chrystus Zmartwychwstał – Zmartwychwstał Prawdziwie

 Błogosławione Zmartwychwstanie Chrystusa!

To pozdrowienie, zaczerpnięte z liturgii Kościoła ormiańskiego, kieruję wraz z życzeniami do Was i Waszych Rodzin.

 Niech Święta Wielkiej Nocy obudzą na nowo w umysłach i sercach Wiarę, Nadzieję i Miłość.

 Także solidarność i życzliwość wobec ludzi cierpiących, zagubionych i potrzebujących pomocy.

 Jak nauczył patron roku 2017 - św. Brat Albert: „Bądźmy dobrze jak chleb”.

 Alleluja, Alleluja!

                                                                         ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski
                                                                                 proboszcz ormiańskokatolickiej parafii południowej w Gliwicach
                                                                             pw. św. Grzegorza Oświeciciela

 (za www.isakowicz.pl)

NIEDZIELA PALMOWA. Uroczysty wjazd Jezusa do Jerozolimy
ԾԱՂԿԱԶԱՐԴ. Հիսուսի հաղթական մուտքը Երուսաղեմ

Na kilka dni przed Paschą Jezus udał się do Jerozolimy, by tam obchodzić – jak inni liczni pielgrzymi - wielkie doroczne święto. Ponieważ głośno było już o Jego nauczaniu, o niedawnym wskrzeszeniu Łazarza i innych cudach, wielu szło za Nim lub witało Go po drodze. „Ogromny tłum” kładł swe szaty przed Nim, „inni obcinali gałązki z drzew i ścielili na drodze”. Witano Go jak króla, proroka, Mesjasza. On jednak przybywał nie w charakterze zwycięzcy, nie na rydwanie czy w zbrojnym zaprzęgu, ale jako władca skromny i „łagodny, siedzący na osiołku”.
Niedziela Palmowa upamiętnia to uroczyste przybycie Jezusa do Jerozolimy na kilka dni przed świętem Paschy i kilka dni przed Jego Męką. Dziś dołączamy do owego ogromnego tłumu, który idzie za Jezusem, wielbi Go radosnymi okrzykami i śpiewem, wyznając w ten sposób swoją wiarę. Dziś błogosławimy i niesiemy w rękach palmy albo inne gałązki czy kwiaty: w tradycji ormiańskiej i polskiej są to często gałązki wierzby, które mają takie same znaczenie jak palmy, wyrażając cześć dla Przybywającego w imię Pańskie, ale także wiarę w Niego.
W liturgii ormiańskiej rzadziej używa się nazwy Niedziela Palmowa (Armavenyac Kiraki), częściej Niedziela Kwietna (Ծաղկազարդ, Caghkazard, dosłownie: Udekorowana kwiatami, ukwiecona, kwietna). Także w polskiej tradycji kiedyś nazwano ją Niedzielą Kwietną – nie dlatego, że zwykle przypada w czasie gdy pojawiają się pierwsze kwiaty, ale że wtedy błogosławiono zielone, świeżo rozkwitłe gałązki ku czci Jezusa.
Uroczyste przybycie Pana do Jerozolimy, poprzedzone wskrzeszeniem Łazarza, przygotowuje do męki oczekującej Chrystusa, ale jest także zapowiedzią radości wielkanocnej. Jak w życiu, tak i w liturgii radość przeplata się z powagą, krzyż łączy się z chwałą.

♦

Hosanna Synowi Dawida! Błogosławiony Ten, który przychodzi w imię Pańskie! Hosanna na wysokościach!
Te okrzyki ku czci Jezusa były wyznaniem wiary. To podczas wielkich procesji religijnych, np. wokół ołtarza w Świątyni jerozolimskiej wielbiono Boga powtarzając wezwanie: Hosanna (słowo to pierwotnie znaczyło: „zbaw, proszę”, ale stało się radosnym okrzykiem uwielbienia). Jezus jest nazwany synem Dawida (tytuł mesjański, bo z rodu Dawida miał pochodzić Mesjasz), przybywającym w imię Pańskie czyli z woli Boga i w Jego imieniu dokonującym wielkiego dzieła. Jego przyjście jest odczytane jako dar nieba, stąd radosny okrzyk: Hosanna na wysokościach (to oddanie chwały także niebiosom, czyli wysokościom, Bogu Najwyższemu). Tymi wezwaniami witamy też Jezusa w głównym momencie Mszy, gdy Ten, który jest trzykroć Święty przybywa jako Zbawca do nas, staje się obecny na ołtarzu pod postaciami chleba i wina.

♦

W Kościele ormiańskim w Niedzielę Palmową błogosławi się dzieci – na pamiątkę dzieci jerozolimskich, które podczas wjazdu Jezusa do Jerozolimy szczerze i radośnie witały Chrystusa wołając: „Hosanna Synowi Dawidowi”. Na Zachodzie słynna jest antyfona na Niedzielę Palmową Púeri Hebraeorum: „Dzieci Hebrajczyków wyszły na powitanie Pana, wołając: Hosanna na wysokości”.

» List do Filipian 4, 4-7, Ewangelia wg św. Mateusza (21, 1-17)

Jezus przyszedł na ziemię w postaci ludzkiej, przyjdzie na końcu czasów w swej Bożej chwale, ale przychodzi do nas także teraz, wciąż: w sakramentach, w swoim Słowie, w modlitwie, w drugim człowieku, w miłości.

W liturgii ormiańskiej ta niedziela przypomina, że Jezus przyjdzie na końcu czasów, wtedy objawi się w chwale jako Pan świata i zapyta nas o naszą miłość. To tzw. powtórne przyjście Pana. Stąd też nazwa: Niedziela Przyjścia (Գալստյան կիրակի - Galstyan Kiraki). Dlaczego taki temat na koniec Wielkiego Postu ? (dziś jest ostatnia niedziela 40-dniowego okresu, który kończy się najbliższą „sobotę Łazarza”, 8 kwietnia, potem jest Niedziela Palmowa i Wielki Tydzień).

Dlaczego taki temat dzisiejszej niedzieli? Otóż, ormiański Wielki Post ma bardzo logiczny i przemyślany układ. Na początku przypomina o raju i o jego utracie przez człowieka. Kolejne niedziele przedstawiały drogi powrotu do pierwotnej szczęśliwości i do odnowienia więzi z Bogiem. A ostatnia niedziela wskazuje na koniec świata, kiedy Chrystus przyjdzie w swej chwale. Taki jest bieg świata i taki jest złoty łańcuch Wielkiego Postu. Wszystko zaczyna się od Boga, wszystko do Niego zmierza i w Nim znajduje spełnienie.
Ale to wszystko przeżywamy, rozważając pierwsze przyjście Jezusa Chrystusa. Rozważamy zwłaszcza Jego mękę i zmartwychwstanie, które dały nam nową szansę na zbawienie i otworzyły na nowo drogę do raju. W pierwszym przyjściu Chrystus objawił się jako uniżony, pokorny i cierpiący Sługa, ukryty za zasłoną człowieczeństwa, na końcu czasów objawia się jako pełen chwały Pan świata. Wtedy stanie się jasne, że On jest naszym wiecznym Królem. Wtedy także stanie się jawne, ile dobra i miłości było w naszym życiu.
Dzisiaj Ewangelia mówi nam, że najważniejsza jest miłość Boga i drugiego człowieka. Chociaż w życiu mamy wiele zasad, praw, obowiązków, przepisów, także Wielki Post przypomina o wielu z nich, jak potrzeba wstrzemięźliwości, modlitwy i czynienia dobra - jałmużny. Ale to wszystko nabiera wartości, jeśli przenika je miłość, jeśli wypływa z miłości i jest jej wyrazem. I co ważne: miłość Boga i miłość drugiego człowieka są nierozdzielne. To jedno przykazanie, najważniejsze.
W innych obrządkach na początku Wielkiego Postu czyta się Ewangelię o tym, jak Jezus przemienił się na Górze Tabor i odsłonił apostołom rąbek swojej chwały. W ten sposób Jezus umacniał apostołów przed swoją Meką, ale też pokazywał im właściwy cel Krzyża i właściwą drogę do chwały. Podobnie ta niedziela ormiańska ma nie tylko przypomnieć, że kiedyś na końcu naszego życia i naszego świata staniemy przed miłosiernym Sędzią, ale też, że zmierzamy do chwały, do raju i do życia z Bogiem w chwale, do Tego, który jest Panem dziejów.
Niedziela Przyjścia przygotowuje następną niedzielę, Niedzielę Palmową, która jest świętowaniem chwalebnego wejścia naszego Pana do Jerozolimy i która rozpoczyna Wielki Tydzień.

» Ewangelia wg św. Mateusza (22, 34 – 23, 12)

Kolejna niedziela ormiańskiego Wielkiego Postu przypomina o wartości modlitwy i jej potrzebie. W Ewangelii Jezus podaje dwie piękne przypowieści:
(1). przypowieść o wdowie, która wytrwale błaga sędziego o pomoc. Wdowa czuje się bezbronna i bezsilna wobec przeciwnika. Wie, że sama nie da rady. Stąd bła-ga sędziego o pomoc. Nie przejmuje się tym, że sędzia wydaje się obojętny, że wydaje się nie słuchać jej próśb. Nie ustaje w błaganiu i jej wytrwałość zostaje nagrodzona. Przypowieść ta zazwyczaj nosi tytuł: „O [złym, niesprawiedliwym] sędzim”, dlatego dzisiaj w liturgii ormiańskiej mamy „Niedzielę sędziego” (Դատավորի կիրակի -Datawori Kiraki - to znaczy niedziela, w której czyta się tę przypowieść).
(2) przypowieść o faryzeuszu i celniku. Faryzeusz czyni bardzo wiele dobra, ale to staje się źródłem jego pychy i zadufania w sobie. Na modlitwie wynosi się nad innych; mówi wyłącznie o sobie, o swoich zasługach, modlitwa ma pomóc mu się dowartościować i wywyższyć; nie widzi Boga, o nic Go nie prosi, niczego od Niego nie oczekuje, nie dziękuje za Jego wielkość i miłosierdzie. A celnik ? Stoi pełen skruchy, ma poczucie niegodności, nie porównuje się z innymi, nie czuje się lepszy. Ma świadomość, że potrzebuje Boga, Jego miłosierdzia i łaski. Świadomość swych słabości rodzi w nim pokorę wobec Boga i siebie, jak również wyrozumiałość dla słabości i grzechów innych.

» Ewangelia wg św. Łukasza (18, 1-4)

Dzisiejsza Ewangelii, zawierająca przypowieść o (za)rządcy, jest jedną z trudniejszych w interpretacji. Staje się ona jeszcze mniej zrozumiała, jeśli zamiast krótkiej nazwy tej niedzieli, jaką ma ona w liturgii ormiańskiej: „Niedziela rządcy” (Տնտեսի Կիրակի - Tyntesi Kiraki), dowolnie rozwija się jej nazwę, w formie: „Niedziela o nieuczciwym (niesprawiedliwym, przewrotnym, przebiegłym) rządcy”. Dlaczego więc rządcę spotyka pochwała? Jakie przesłanie ma ormiańska 4. niedziela Wielkiego Postu?
Przypomnijmy, że od ubiegłej niedzieli Wielkiego Postu, liturgia ormiańska wskazuje nam różne sposoby zbliżenia się do Boga, drogi powrotu do utraconego raju i do szczęścia.
Dzisiaj przykładem jest rządca, który otrzymał od pana w zarząd dobra, ale je lekkomyślnie roztrwonił. Ma zdać sprawę ze swej działalności i grozi mu utrata urzędu i godności. Nie poddaje się jednak i nie czeka z założonymi rękoma. Jak syn marnotrwany uznaje swój błąd i zabiega o to, by odzyskać zaufanie swego pana i zapewnić sobie dobrą przyszłość.
Ta niedziela przypomina nam, że Bóg jest panem świata, ale tu nas umieścił jako menadżerów i gospodarzy, polecając: „Czyńcie sobie ziemię poddaną” (Rdz 1,28).
Jesteśmy szafarzami Bożych darów i pozostajemy przed Nim odpowiedzialni za to, co robimy i jak wykorzystujemy nasze dary, talenty, kompetencje.
W Wielkim Poście mamy więc jeszcze bardziej wykorzystać nasze serce i nasz rozum, by wygrać i zachować nasze życie duchowe, by właściwie używać dóbr tego świata, by w sprawach duchowych wykazać tyle samo roztropności i zaangażowania - albo jeszcze więcej - niż w sprawach ziemskich.
„Pan pochwalił nieuczciwego zarządcę za jego rozsądek” (inne tłum.: „że roztropnie postąpił”).
Oczywiście, nie dlatego go pochwalił, że był on nieuczciwy, niesprawiedliwy, przewrotny czy przebiegły.
Pochwalił go „za jego rozsądek”. Za to, że był roztropny, przewidujący, inteligentny, że podjął działanie, że okazał się dobrym menadżerem swego życia, że wykorzystał dany czas, możliwości, talenty.

» Ewangelia wg św. Łukasza (16, 1-13)