
Pierwsi uczniowie Chrystusa dzielili się tym, co mieli, aby nikt nie był w potrzebie. Kiedy skończył się czas prześladowań przejawem chrześcijańskiej caritas stały się wielorakie dzieła pomocy dla potrzebujących. Franciszek zauważa, że to właśnie z tej tradycji wyrasta katolicka nauka społeczna, stanowiąca cenne dziedzictwo zasad, kryteriów i wskazań, którymi może się kierować współczesny świat.
Pierwszym jej elementem jest promowanie godności i praw osoby. „Każda osoba ludzka jest celem sama w sobie, nigdy nie jest jedynie narzędziem, które należy doceniać tylko ze względu na jego użyteczność, ale jest stworzona, aby wspólnie żyć w rodzinie, we wspólnocie, w społeczeństwie, gdzie wszyscy członkowie są równi pod względem godności. To z tej godności wywodzą się prawa człowieka, a także obowiązki” – przypomina Papież.
» pełny tekst Orędzia (http://www.vatican.va/)
» tekst Orędzia w j. ormiańskim (strona Ordynariatu dla Armenii i Europy Wschodniej)

Kolejne miesiące zostały zilustrowane barwnymi ilustracjami, reprodukcjami akwarel kościołów ormiańskich autorstwa Stanisława Bisanza. Na odwrocie, oprócz opisu danej parafii zamieszczono kopie kartek, na których podpisali się parafianie ormiańskich parafii Lwowa, Brzeżan, Czerniowiec, Horodenki, Kut, Łyśca, Stanisławowa, Śniatyna i Tyśmienicy. Z powodu ograniczeń rozmiarami kalendarza pokazano tylko ich fragmenty. TUTAJ, na stronie Archiwum Polskich Ormian, można znaleźć więcej podpisów.
GLIWICE
W Niedziela Chrztu Pańskiego (łac.) 10 stycznia 2021, w Kościele Trójcy Świętej w Gliwicach, siedzibie ormiańskokatolickiej parafii południowej pw. św. Grzegorza Oświeciciela (Sanktuarium Matki Boskiej Łysieckiej) została odprawiona msza św. z okazji święta Astwacahajnutiun - Narodzenia i Chrztu Pańskiego. Mszy przewodniczy ks. prof Józef Naumowicz.
zdjęcia: FB Wojciech Bujak
WROCŁAW
Trzeba iść naprzód z Bogiem, wiarą, nadzieją…
Wszyscy odczuwaliśmy brak Mszy św. ormiańskokatolickiej we Wrocławiu. Dlatego z radością przyjęliśmy wiadomość o przyjeździe do Wrocławia ks. prof. Józefa Naumowicza, by odprawić świąteczną mszę św. Objawienia i Chrztu Pańskiego. Radość ze spotkania z wiernymi wyraził również kapłan, podkreślając, że nie spodziewał się tak licznego udziału wiernych. Ksiądz do Wrocławia przyjechał po porannym odprawieniu Mszy św. w Gliwicach.
zdjęcie: Foto Gość
» galeria zdjęć w Gościu Niedzielnym » artykuł w Gościu Niedzielnym

Autor wykonał olbrzymią pracę, często zupełnie pionierską, odkrywając dokumenty wcześniej niepublikowane czy wręcz kompletnie nieznane, a mające fundamentalne znaczenie dla procesu poznawania dziejów wspólnoty ormiańskokatolickiej na kresach dawnej Rzeczpospolitej. […] Dr Krzyżowski oddaje do naszych rąk kompleksowe studium, w którym dotyka wszystkich aspektów funkcjonowania wspomnianej jednostki administracyjnej Kościoła ormiańskiego. […] W pracy znajdujemy ponadto wiele informacji z dziejów Ormian polskich, co dodaje jej tylko wartości i czyni tym ważniejszą w dziedzinie publikacji poświęconych tematyce ormiańskiej. (abp Rafał Minassian, ordynariusz Ormian katolików w Armenii, Gruzji, Rosji, Ukrainie i Europie Wschodniej}
Bogato ilustrowaną książkę liczącą ponad 700 stron wydał krakowski Ośrodek Badań nad Kulturą Ormiańską w Polsce jako trzeci tom z serii “Biblioteka Lehahayer”. Publikację do druku przygotowała Księgarnia Akademicka, a współfinansowała jej wydanie Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich z dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. W sprawie nabycia książki proszę zwracać się do Księgarni Akademickiej: https://akademicka.com.pl/.

ARMENIA |
Przed świętami Bożego Narodzenia wrocławska "Wiosna Rodzin", katolicka wspólnota, zebrała i przekazała pomoc finansową dla rodzin, uchodźców z Górskiego Karabachu przebywających w Armenii pod opieką ormiańskiego Kościoła katolickiego.
Rozdysponowaniem przesłanej kwoty zajęli się Gohar i Vardan Shakhulyan, małżeństwo z katolickiej wspólnoty z Giumri. Część jej przeznaczono na zakup świątecznych prezentów, sprawiając tym ogromną radość wszystkim obdarowanym, a przede wszystkim dzieciom. Pieniądze i podarunki trafiły do dwudziestu dwóch rodzin, a trzydziestu czterem dzieciom „podarowano uśmiech” - jak piszą w podziękowaniu dla polskich przyjaciół Gohar i Vardan.
*9 stycznia 2021 (sobota), godz. 16.00 – Kraków, kościół św. Mikołaja * 10 stycznia 2021 (niedziela), godz. 11.00 – Gliwice, kościół Świętej Trójcy * 10 stycznia 2021 (niedziela), godz. 16.00 – Wrocław, kościół pw. Bożego Ciała
Koncert zorganizowany przez Fundację Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich w ramach corocznego Dnia Ormiańskiego nie mógł odbyć się na żywo, dlatego zapraszamy do obejrzenia nagrania tego koncertu: Koncert
Wykonawcami koncertu jest sześciu śpiewaków Filharmonii Narodowej (Adam Sławiński, Grzegorz Wiśniewski, Piotr Stawarski, Bogumił Kozłowski, Miłosz Kondraciuk, Mirosław Grabski) oraz dyrygent, Jakub Kopczyński. Nagrania dokonano w Sali Prowincjalskiej klasztoru oo. Dominikanów przy ul. Freta w Warszawie.
Nagranie zostało zrealizowane dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. (za www.dziedzictwo.ormianie.pl)
POGRZEB ŚP. TOMASZA WARTANOWICZA ODBĘDZIE W INNYM TERMINIE
5 stycznia 2021 z naszej ormiańskiej społeczności odszedł do Pana
śp. Tomasz Wartanowicz
Urodził się we Lwowie. Po śmierci ojca, Józefa, w 1942 roku, wyjechał z matką do centralnej Polski. Jak wspominał w książce-albumie “Ormiańska Warszawa”: “Przez pamięć o ojcu, gorliwym Ormianinie, moja mama i babka, pomimo tego, że nie były Ormiankami, od najmłodszych lat uświadamiały mnie o pochodzeniu ormiańskim i zasługach ojca i w ogóle Ormian dla Polski. Efektem tej edukacji było i jest poczucie że jestem dumny z mego ormiańskiego rodowodu“. Był doktorem nauk fizycznych, pracownikiem naukowym Politechniki Warszawskiej w Instytucie Techniki Cieplnej. Zmarł 5 stycznia 2021 roku w Warszawie.
Քրիստոս ծնավ և հայտնեցավ - Օրհնյալ է հայտնությունը Քրիստոսի
Khristos cnaw jew hajtnecaw! – Orhnial e hajtnutiun Khristosi.
Chrystus się narodził i objawił – Błogosławione jest objawienie Chrystusa
- tymi słowami, którymi pozdrawiają się Ormianie w święto narodzenia Jezusa, pozdrawiam serdecznie wszystkich Ormian w Polsce, ich Sympatyków i Przyjaciół, a także Rodziny polsko-ormiańskie / ormiańsko-polskie, których w naszym kraju jest coraz więcej.
Wszystkim życzę zdrowych, optymistycznych i przede wszystkim błogosławionych Świąt, a także, by z przeżywania tych Świąt zaczerpnęli jak najwięcej duchowych mocy, wytrwałości, pokoju i nadziei, tak bardzo dzisiaj potrzebnych. Życzenia te kieruję z okazji tego Święta obchodzonego zarówno w obrządku rzymskokatolickim (25 grudnia), jak też w rycie ormiańskim, w którym - jako jedynym w świecie – zachowała się jedna ze starożytnych praktyk, by uroczystość narodzenia i chrztu Jezusa obchodzić razem 6 stycznia jako Objawienie Boże (Astwacahajtnutiun).
Serdecznie zapraszam na Msze św. Narodzenia i Chrztu Jezusa w obrządku ormiańskokatolickim połączone z błogosławieństwem wody:
6 stycznia 2021 (środa), godz. 11.00 – Warszawa, kaplica Matki Bożej, ul. Łazienkowska 14;
w kaplicy oraz przyległej dużej sali, również nagłośnionej, według dotychczasowych przepisów może wziąć udział 14 wiernych;
chętnie popieram przedstawioną przez parafian propozycję, by liturgia była także transmitowana.
link do transmisji:
https://www.youtube.com/.../UCcmLGjcXGJExY1Dti4.../featured
9 stycznia 2021 (sobota), godz. 16.00 – Kraków, kościół św. Mikołaja
(wybrano kościół z większą powierzchnią, by umożliwić udział większej ilości wiernych; przed Mszą – o godz. 15.00 chrzest w obrządku ormiańskokatolickim);
10 stycznia 2021 (niedziela), godz. 11.00 – Gliwice, kościół Świętej Trójcy, ul. Mikołowska 8.
10 stycznia 2021 (niedziela), godz. 16.00 – Wrocław, kościół pw. Bożego Ciała, ul. Bożego Ciała 1
Dokładniejsze zasady udziału wiernych związane z zachowaniem rygorów sanitarnych będą podane przynajmniej tydzień wcześniej przed każdą z tych Mszy św. Mam nadzieję, że w roku 2021, dzięki łasce Bożej, będziemy mogli spotykać się bardziej regularnie na ormiańskiej liturgii, i dzięki temu, podtrzymywać także więzi oraz kultywować ormiańskie tradycje religijne i kulturowe.
Z modlitwą
ks. Józef Naumowicz

Pogrzeb odbędzie się w poniedziałek 21 grudnia 2020 r. o godz. 15.00
na cmentarzu na Grabiszynku we Wrocławiu.
Rodzina prosi o modlitwę.
a światłość wiekuista niechaj Jej świeci.
Niech odpoczywa w pokoju. Amen.

![]() |
![]() |
![]() |
Poniżej również kalendarz Ordynariatu Ormiańskiego Kościoła Katolickiego dla Armeni, Gruzji Rosji i Europy Wschodniej:
ŚWIĘCI Z KALENDARZA FKiDOP 2020 - GRUDZIEŃ |

Ilustracja: Archiwum FKiDOP.
Wartan przyszedł na świat w wiosce Artaszat (Artaxata) w regionie Taron. Pochodził z arystokratycznej rodziny Mamikonianów. Był synem Hamazaspa Mamikoniana i Sahakanusz, córki arcybiskupa Armenii – świętego Sahaka (Izaaka) Wielkiego, mającej, wedle podań, wśród przodków królów z dynastii Arsacydów oraz św. Grzegorza Oświeciciela.
W 432 r. Wartan został mianowany sparapetem, czyli najwyższym dowódcą wojskowym, a w związku z tym wezwano go na dwór szacha do Ktezyfonu. Niewiele wiadomo na temat jego pobytu w Persji, ale w 450 r. powrócił do Armenii i wobec prześladowań perskich na tle religijnym stanął na czele buntu miejscowych chrześcijan przeciwko Sasanidom.
Wartan zginął w największej bitwie powstania, pod Awarajr, 26 maja 451 r. Schwytany na wzgórzu, z którego obserwował pole bitwy, został upokorzony i torturowany na oczach własnych wojsk.
Śmierć przywódcy nie zakończyła jednak powstania, nad którym dowództwo objął Wahan Mamikonian, syn jednego z braci Wartana. Mimo klęski pod Awarajr bitwa utorowała drogę do odzyskania przez Armenię względnej autonomii i swobody religijnej. Traktat w Nwarsak z 484 r. zagwarantował przetrwanie państwowości Armenii w kolejnych wiekach.
» Św. Wartan Mamikonian - pełny tekst
(za kalendarzem FKiDOP 2020 - w j. polskim i ormiańskim)
MSZA ŚW. BEDZIE TRANSMITOWANA - TUTAJ LINK
4 grudnia mija 82. rocznica śmierci ostatniego arcybiskupa obrządku ormiańskokatolickiego
w Polsce, ks. abpa Józefa T. Teodorowicza.
(TUTAJ sylwetka arcybiskupa)
Aby uczcić Jego pamięć, a zarazem przybliżyć postać arcybiskupa, zamówiliśmy mszę św.
w kościele p.w. św. Jacka przy ul. Freta 8 w Warszawie, na którą zwykle uczęszcza duża grupa warszawskich wiernych.
Msza św. w niedzielę 13 grudnia, o godz. 12:00
Koncelebrować będzie nasz duszpasterz ks. prof. Józef Naumowicz, który wygłosi homilię m.in. poświęconą pamięci arcybiskupa. Zamawiając tę mszę latem, planowaliśmy po niej koncert sakralnej muzyki ormiańskiej w wykonaniu chóru męskiego, który wielokrotnie towarzyszył mszom ormiańskokatolickim. Niestety z powodu wyjątkowej sytuacji, która dotknęła nie tylko Polskę, koncert musieliśmy odwołać. Artyści postanowili jednak zaplanowany koncert uwiecznić – linki do nagrana w niedługiej przyszłości udostępnimy na YouTube – www.ordynariat.ormianie.pl.
(w kościele oo. Dominikanów są dokładnie respektowane obowiązujące przepisy sanitarne,
łącznie z zachowaniem odległości między wiernymi oraz noszeniem maseczek czy dezynfekcją rąk;
uprzejmie proszę o uszanowanie tych przepisów).
Z modlitwą – ks. Józef Naumowicz
W tej mszy świętej, będziemy również modlić się za ofiary tragedii, jaka dotknęła w ostatnim czasie Ormian z Arcachu, za ofiary śmiertelne i przymusowych uchodźców. Na zakończenie mszy świętej zbierzemy dowolne datki na ofiary wojny w Arcachu, a zebraną kwotę przekażemy na specjalnie utworzone konto:
„Caritas Polska”
19 1160 2202 0000 0003 5899 2030 z dopiskiem „Caritas Armenia”
Bank Millennium S.A. ul. Stanisława Żaryna 2A, 02-593 Warszawa
Kod SWIFT banku: BIGBPLPWXXX
za stroną Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich
https://dziedzictwo.ormianie.pl/
ARMENIA |
![]() |
9 grudnia br spotkanie prezydenta Armenii Armena Sarkisjana z nuncjuszem papieskim abp. José Avellino Betancourt’em. |
Nuncjusz Apostolski Stolicy Apostolskiej oświadczył, że przebywa w Armenii jako przedstawiciel Papieża Franciszka i jako przyjaciel Armenii. Złożył kondolencje prezydentowi Armenii z powodu strat ludzkich w ostatniej wojnie.
Prezydent Sarkisjan i arcybiskup J. Avelino Bettencourt rozmawiali także o powrocie jeńców ormiańskich i pojmanych cywilów z Azerbejdżanu do Armenii.
Strony poruszyły także kwestię relacji między Armenią a Stolicą Apostolską, historycznych więzi oraz pogłębienia współpracy opartej na wspólnocie dziedzictwa kulturowego i duchowego.
Abp José Avellino Betancourt jest nuncjuszem apostolskim w Armenii i Gruzji od 2018, zastąpił na tej funkcji abpa Marka Solczyńskiego, który przez 5 lat pełnił funkcję nuncjusza papieskiego dla Armenii, Gruzji i Azerbejdżanu. Nuncjaturę dla tych krajów, z siedzibą w Tbilisi, ustanowił w 1992 papież św. Jan Paweł II.
ks. prof. Józef Naumowicz, na podstawie Armenpress
zostały odprawiane msze św. za ormiańskich żołnierzy, bohaterów poległych w konflikcie zbrojnym w Arcachu.
W dniach 14 – 21 listopada 2020 r. w Armenii przebywał ks. Leszek Kryża TChr, dyrektor biura Zespołu Pomocy Kościołowi na Wschodzie przy Konferencji Episkopatu Polski. Zespół, powołany przez KEP w roku 1989, ma na celu organizowanie i niesienie pomocy duchowej i materialnej katolikom na Wschodzie. Przyjazd ks. Leszka Kryży do Armenii to świadectwo solidarności z ormiańskim narodem, to realizacja misji Zespołu, czyli – pomoc Kościołowi.
Wyjazd był przygotowywany od blisko miesiąca, a jego program imponuje. Pobyt zorganizował Ordynariat Ormiańskiego Kościoła Katolickiego dla Armenii i Europy Wschodniej. Z prośbą o pomocy dla Kościoła Armenii zwrócił się do Zespołu w pierwszych dniach wojny ks. Rafał Krawczyk, duszpasterz tego Ordynariatu, proboszcz parafii Świętego Krzyża w Soczi.
Celem misji ks. Leszka Kryży było przede wszystkim osobiste zapoznanie się na miejscu z aktualną sytuacją życiową i potrzebami dziesiątek tysięcy uchodźców przybyłych do Armenii z Arcachu w wyniku wojny i warunków podpisanego rozejmu, objętych opieką Ormiańskiego Kościoła Katolickiego. Ale także zapoznanie się z obecnością, zaangażowaniem i warunkami życia niewielkich katolickich wspólnot – często skrajnie ubogich, szczególnie w górskim rejonie Aszocka (północna Armenii, prowincja Szirak), gdzie żyje najwięcej Ormian katolików. (...)
» cały artykuł
» rozmowa z ks. Leszkiem Kryżą (Radio Maryja)
![]() |
W niedzielę 22 listopada 2020 r. we wszystkich ormiańskich kościołach na całym świecie
będą odprawiane msze św. za ormiańskich żołnierzy, bohaterów poległych w konflikcie zbrojnym w Arcachu.
Można w nich uczestniczyć również za pośrednictwem transmisji:
Msza św. ormiańskokatolicka
w Katedrze Kościoła ormiańskokatolickiego pw. Świetych Męczenników w Giumri (Armenia)
22 listopada 2020 r. o godz. 7.30
(Armenia - godz. 10.30, Rosja godz. 9.30).
TUTAJ transmisja przez Radio Mariam Armenia (zakładka: na żywo - live)
lub TUTAJ - na FB
*
Msza św. ormiańskokatolicka
w kościele Ducha Świętego w Węgrzynowie (Polska)
22 listopada 2020 r. o godz. 17.00
(Armenia - godz. 20.00, Rosja godz. 19.00).
TUTAJ Transmisja na parafialnym Facebooku
Այս կիրակի 22.11. Ժամը 20.00 Հայաստանում և Ռուսաստանում ժամը 19.00 եւ Լեհաստանում 17.00 Վեգժինովոյում թեղի ունենա միասնական հայաստանի և Արցախի հետ սուրբ և անմահ պատարաք բոլոր զոհվածների փրկութեան դիտավորութեան համար եւ կհիշեցնեմ որ կարելի է միանալ օնլայն Հանգուցալներուն հոգիներուն, Քրիստոս Աստուած, պարգեվիր հանգիստ եւ ողորմութիւն, եւ մեզ մեղաւորներիս շնորհիր յանցանքների թողութիւն։ |
22 ноября в воскресенье день памяти жертв армянских солдат военного конфликта в Арцахе. Св. Месса в армянском обряде состоится в Вегжинове по армянскому времени в 20.00, по московскому времени в 19.00 и по варшавскому времени в 17.00. Вечный покой даруй усопшим и погибшим солдатом Господи! Да упокоятся в мире во веки. |
Kim jesteśmy?
|
|
---|---|
Jesteśmy Katolickim Kościołem Wschodnim, pełnoprawnym członem Kościoła Katolickiego, uznającym władzę i autorytet Biskupa Rzymu. Wyróżnia nas starożytny obrządek ormiański.
|
Obrządek ormiański
|
|
---|---|
Obrządek ormiański wywodzi się z Armenii, z tradycji św. Bazylego. Uformowany przez św. Grzegorza Oświeciciela. Charakterystycznym wyróżnikiem jest język liturgiczny - grabar czyli język staroormiański.
|