Հայ Կաթողիկէ Եկեղեցին Լեհաստանում

CHRZEST

MSZA ŚWIĘTA

zdjęcia: Romana Obrocka

W tym roku Uroczystość Podwyższenia Krzyża obchodzona była wg ormiańskokatolickiego kalendarza liturgicznego w niedzielę 13 września. W Kościele ormiańskim jest to jedno z pięciu najważniejszych świąt, po których następuje w poniedziałek  Dzień Zaduszny – Or Mereloc.

W tym dniu w Gliwicach, w ormiańskim kościele Świętej Trójcy uroczystą mszę św. w obrządku ormiańskim odprawił ks. Rafał Krawczyk, protoarchimandryta, proboszcz ormiańskokatolickiej parafii pw. Świętego Krzyża w Soczi (Rosja). Podczas liturgii asystowali mu dwaj ministranci: Jakub Szyszko i Mikołaj Wójtowicz.
Na mszy obecnych było wielu wiernych, którzy aktywnie włączali się w recytację modlitw i śpiew, a i stosując się do zasad bezpieczeństwa sanitarnego (maseczki).
Ks. Rafał wyśpiewał (co jest rzadkością podczas ormiańskich eucharystii w Polsce) Ewangelię w języku ormiańskim, następnie przeczytał po polsku (ew. Jana 3, 13-21).
W homilii, nawiązując do słów św. Pawła z dzisiejszego czytania (list do Galatów 6, 14-18): „Co do mnie, nie daj Boże, bym się miał chlubić z czego innego,  jak tylko z krzyża Pana naszego Jezusa Chrystusa, dzięki któremu świat stał się ukrzyżowany dla mnie, a ja dla świata.”, ksiądz przekazywał, że (używając dalej określenia za św. Pawłem) mamy się chlubić wyłącznie z Krzyża, nie z jakichkolwiek sukcesów czy osiągnięć.

I mówił m.in.:
W obecnej sytuacji, w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa Covid 19 mamy wiele przykrości, utrudnień. Jak zwykle mając problemy liczymy na nieograniczoność Pana Boga. Zastanawiamy się też, gdzie leży prawda? Prawda jest właśnie w tym, co w dzisiejszą uroczystość przeżywamy w Kościele ormiańskim – zarówno katolickim jak i apostolskim.

Odpowiedź na wszystko jest w Krzyżu.

Nie ma znaczenia, jaki ten Krzyż jest, jak wygląda – zawsze jest symbolem Jezusa Chrystusa, symbolem wiary, symbolem cierpienia, symbolem sensu cierpienia, a też symbolem odwagi i wskazówką, jak radzić sobie z cierpieniem. Czasami ma się wrażenie, że to cierpienie nie ma sensu, jest trudne do zrozumienia. To jest taki paradoks chrześcijański, że mamy się chlubić tylko z Krzyża Pana Naszego Jezusa Chrystusa. Mamy się chlubić z trudności, lęków, obaw.
Nie mamy się chlubić np. z tego, że udało nam się pokonać utrudnienia (i np. dotrzeć dzisiaj do kościoła, pomimo pandemii), może i strach, lęk, obawy. Dzisiaj jasno św. Paweł nam podpowiada: mamy się chlubić tylko i wyłącznie z Krzyża!
Każda inna chluba (dzieci, nowy dom, jakikolwiek sukces) zakłada zawsze, że przyjdą jakieś trudności. I w naszym życiu będą cały czas. Chrześcijanin musi być świadomy, że czegokolwiek by nie zrobił, gdziekolwiek by nie poszedł, jakiejkolwiek by decyzji nie podjął – musi być gotowy na Krzyż! Dla tego podczas chrztu w obrządku ormiańskim znakiem Krzyża zaznacza się usta nos, każdą część ciała. Krzyżem zaznaczamy się żebyśmy byli świadomi: nie szukajmy wygodnego życia, bo to utopia i kłamstwo. Choć życie chrześcijanina nie jest obsypane wyłącznie Krzyżami, to polega na tym, że chrześcijanin musi mieć tego świadomość.
Jeśli spojrzymy na nasze życie z perspektywy, to zobaczymy, że nasz Krzyż więcej dobrych owoców przyniósł, niż to co nam w życiu łatwo przyszło. Nie przypadkowo ormiański krzyż jest symbolem życia nie śmierci. Przypomina o życiu, bo rozkwita. W tradycji ormiańskiej w uroczystość Podwyższenia Krzyża, dla podkreślenia tego krzyże przyozdabia się kwiatami. Krzyż nie jest symbolem klęski, ale symbolem Bożego „sukcesu”. Który wydaje się w dzisiejszym świecie taki bezsensowny – dzisiaj być chrześcijaninem to niemodne, to wstyd. Dzisiaj w chrześcijaństwo uderza się na każdym kroku.

Chlubmy się więc z tego, że jesteśmy chrześcijanami, że naznaczeni jesteśmy Krzyżem.

To co mówi dzisiaj św. Paweł: „Co do mnie, nie daj Boże, bym się miał chlubić z czego innego, jak tylko z krzyża Pana naszego Jezusa Chrystusa, dzięki któremu świat stał się ukrzyżowany dla mnie, a ja dla świata” – jest prawdą naszego życia. Szukajmy w krzyżu odpowiedzi na nasze pytania. Czasami nie od razu będzie to łatwe, ale gdy tak spojrzymy, zgłębimy tajemnicę Krzyża, zaczniemy jeszcze bardziej rozumieć, że w Krzyżu znajdziemy odpowiedzi na wiele trapiących nas życiowych pytań.
Amen.

 tekst, film i zdjęcia: Elżbieta Łysakowska

Święto Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, po ormiańsku zwane WERAPOCHUMN,
z obrzędem święcenia winogron, we Wrocławiu

W Kościele ormiańskim święto Wniebowzięcia NMP obchodzone jest co roku w niedzielę, najbliżej dnia 15 sierpnia. W kalendarzu liturgicznym Kościoła ormiańskiego jest jednym z pięciu najważniejszych świąt, bo Ormianie szczególnym kultem darzą Bożą Rodzicielkę.

Uroczysta Msza św. miała miejsce w gościnnych murach kościoła Bożego Ciała. Celebrę prowadził ks. Rafał Krawczyk, protoarchimandryta, proboszcz ormiańskokatolickiej parafii pw. Świętego Krzyża w Soczi. Posługę przy ołtarzu pełnił Jakub Szyszko. W czasie Mszy św. można było usłyszeć fragmenty liturgicznych śpiewów (partie chóru), pochodzące z mszy nagranej w 2010 roku w katedrze w Giumri, a wykonanych przez  kameralistów z  „Our Lady of Armenia Choir”.

W Ewangelii, którą w języku ormiańskim pięknie odśpiewał ks, Rafał, św. Łukasz opisuje okoliczności narodzenia Zbawiciela. Celebrans w kazaniu odwoływał się do ewangelicznych Słów. Powiedział, m. in.:

Bez względu na to, w którym dniu świętujemy, to, co łączy chrześcijan, to szacunek i cześć dla Marii Panny.
Dzisiaj, w naszej wierze, wspominamy dogmat o Wniebowzięciu Marii Panny z duszą i ciałem. Jest Ona najwyższym stworzeniem ludzkim, która zrodziła Zbawiciela dla wszystkich ludów.
Tradycja święcenia winogron w tym dniu ma swoje głębokie uzasadnienie. Krzew winny, mocno i głęboko zakorzeniony w ziemi, rodzi najpiękniejsze owoce. Takim najpiękniejszym owocem Bożym jest Maryja Panna.
Dziękujmy Bogu za obecność na Ziemi Najświętszej Marii Panny i prośmy Ją o opiekę, i za Jej wstawiennictwem zanośmy do Niej nasze prośby.

Tekst i zdjęcia: Romana Obrocka

***

» nagranie fragmentu Mszy św. (Gość Wrocławski)

Ormiańskokatolickie obchody Wniebowzięcia NMP. Msza św. z poświęceniem winogron
We Wrocławiu ormiańskokatolicka Msza św. ku czci Wniebowziętej, z poświęceniem winogron, została odprawiona 16 sierpnia w kościele pw. Bożego Ciała.
Przewodniczył jej ks. Rafał Krawczyk – protoarchimandryta, proboszcz ormiańskokatolickiej parafii pw. Świętego Krzyża w Soczi (Rosja).
– Najświętsza Maryja Panna została wzięta z duszą i ciałem do nieba. Jest najpiękniejszym stworzeniem Bożym, najlepszym owocem Boga. Znalazła miejsce w swoim sercu, w swoim łonie, by zrodzić Zbawiciela – mówił, zachęcając by o Bożej Rodzicielce zawsze pamiętać w modlitwie.

22 września 2019 r., w niewielkim kościółku pw. św. Idziego w Krakowie pod Wawelem, odbyła się niecodzienna uroczystość – chrzest w obrządku ormiańskokatolickim, który przeprowadził ks. prof. Józef Naumowicz.

Wyjątkowość ceremonii polegała na tym, że chrzczona była osoba dorosła – Kamo – Kamil Grzegorz. Podczas ceremonii obecni byli rodzice chrzestni, rodzice i rodzina Kamo, narzeczona, a także goście ze środowiska Polskich Ormian z Wrocławia i Warszawy. Księdzu asystowało dwóch ormiańskich kleryków Aharon i Narek.

Chrzest święty, w większości Kościołów wschodnich, zawsze rozpoczyna się poza kościołem. Następuje symboliczne wprowadzenie – osoby mającej być ochrzczoną – po raz pierwszy do Kościoła.

Obrzęd łączy dwa sakramenty – chrzest i bierzmowanie. Po polaniu głowy wodą, pobłogosławioną olejem Krzyżma Świętego (myronem), krzyżem i księgą Ewangelii, ksiądz namaścił kilkanaście części ciała chrzczonego – czoło, oczy, wargi, ucho, plecy, itp.

Zwykle na zakończenie, zgodnie z zasadami tego obrzędu, kapłan bierze ochrzczone dziecko na ręce, kieruje się w stronę ołtarza i – w symbolicznym geście, wyciągając ręce – ofiarowuje nowego wiernego Panu Bogu. W tym wypadku, z przyczyn zasadniczych, przebiegło to inaczej – ochrzczony Kamil Grzegorz, podszedł do ołtarza wraz z księdzem.

Ze słów ks. prof. Józefa Naumowicza, skierowanych do ochrzczonego:

Pewien pisarz powiedział, że to, co niewidzialne dla oczu jest najważniejsze. Dzisiaj Kamo otrzymuje to, co jest bardzo ważne. Ważne jest życie fizyczne, doczesne, ale i życie duchowe. Każdy człowiek może się modlić – i niewierzący, i nieochrzczony, ale dopiero przez chrzest staje się dzieckiem Bożym. Bóg dzisiaj, przez ten chrzest św. wkłada do jego serca swoje dary: miłości, nadziei. I, Kamo, będziesz zobowiązany te dary rozwijać. Chrzest jest wielkim darem, ale też początkiem, wezwaniem do rozwijania tego, co się otrzymało.

Elżbieta Łysakowska
zdjęcia: Maria Ohanowicz-Tarasiuk

W najbliższą niedzielę 29 września w ormiańskokatolickim kościele Trójcy Świętej w Gliwicach odbędą się obchody 30-stej rocznicy koronacji obrazu Matki Bożej Łysieckiej. Z tej okazji o godzinie 11.00 Mszę świętą w rycie ormiańskim odprawi ks. prof. Józef Naumowicz, a kazanie wygłosi biskup Jan Kopiec, ordynariusz gliwicki. 

Uroczystość koronacji obrazu Matki Bożej Łysieckiej miała miejsce 3 września 1989 roku. Wówczas, przed 30-stoma laty, pontyfikalnej Mszy św. w rycie ormiańskokatolickim na placu Krakowskim w Gliwicach przewodniczył Jan Piotr XVIII (Howannes Bedros XVIII) Kasparian, patriarcha ormiańskokatolicki. Koronacji obrazu dokonał razem z kard. Józefem Glempem, Prymasem Polski (jednocześnie ordynariuszem wiernych obrządków wschodnich w Polsce, pozbawionych ordynariusza własnego obrządku). Korony dla cudownego obrazu poświęcił Ojciec Święty Jan Paweł II 12 czerwca 1987 roku na Jasnej Górze.

Wcześniejsze korony oraz wota zostały zrabowane przez nieznanych sprawców w nocy z 16 na 17 września 1985.

Jak mówi Jarosław Łysio, świadek wydarzeń sprzed 30-stu lat „na uroczystość koronacji przyszły tłumy mieszkańców. W Gliwicach było to największe wydarzenie religijne obok wizyty Jana Pawła II w 1999 roku. Później już nie było tak wielkich i radosnych wydarzeń religijnych.”

Nazwa obrazu pochodzi od miasteczka Łysiec położonego 8 km od Stanisławowa. Według tradycji Obraz Łysiecki namalował kapłan Kolumb, duszpasterz ormiańskiego kościoła w Łyścu. Jednak dopiero za czasów kolejnego proboszcza – ks. Grzegorza – obraz trafił do kościoła i został udostępniony do kultu wiernym. W Łyścu zamieszkałym przez bogatych kupców ormiańskich, specjalnie dla obrazu hrabia Andrzej Potocki zbudował nowy drewniany kościół w roku 1669. W 1779 roku, w czasie wielkiego pożaru miasta kościół spłonął, obraz jednak uratowano. W 1782 roku ufundowano drugi drewniany kościół.

Jako wyraz podziękowania za doznane łaski, mieszkaniec Łyśca, ormianin Mikołaj de Hasso Agopsowicz w 1812 r. ufundował korony i suknie na cudowny wizerunek. 9 września 1916 r, gdy rosyjskie wojska w ramach działań wojennych po raz trzeci zajmowały Łysiec, kościół ormiański został uszkodzony, a z wizerunku zdarto korony, suknie, kosztowne ozdoby i część wotów. Obraz porzucono za ołtarzem.

Kapitan Piotr Aniczków, komendant 4. baterii 43. artyleryjskiej brygady wojska rosyjskiego pod wpływem lektury Godzinek, Litanii, pieśni i historii Łysieckiego Obrazu postanowił go uratować. W tym celu osobiście udał się do kancelarii kościoła ormiańskiego w Stanisławowie i po porozumieniu się z administratorem parafii ormiańskokatolickiej w Stanisławowie, ks. Bronisławem Limanowskim, 10 maja 1917 r. przekazał Wizerunek Łysiecki do kościoła ormiańskiego w Stanisławowie. Obraz powrócił do Łyśca dopiero 7 września 1920 r. w uroczystej procesji, która przerodziła się w wielką manifestację religijną mieszkańców Stanisławowa, dając wyraz swej gorącej pobożności i czci, jaką cieszył się Wizerunek Łysiecki.

W latach 1944-1945 obraz przechowywano w Stanisławowie. Ostatni proboszcz ormiańskokatolicki z Łyśca, ks. Józef Magierowski wyjeżdżając z utraconych przez Polskę ziem wschodnich zabrał ze sobą cudowny obraz, a po jego śmierci ks. Kazmierz Roszko, kapłan obrządku ormiańskiego, obraz i część wot umieścił w Gliwicach. 

Mikołaj Wójtowicz
 

Dnia 14 sierpnia Ormiańskie Towarzystwo Kulturalne w Krakowie wspólnie z Muzeum UJ Collegium Maius zorganizowało specjalny pokaz wyjątkowego eksponatu znajdujące się w zbiorach muzealnych, ormiańskiego welum liturgicznego. A o godzinie 20.00 miał miejsce koncert ormiańskiej muzyki religijnej.