Tradycja mówi, że św. Sarkis i jego syn Martyros (od jego imienia pochodzi słowo męczennik w języku ormiańskim), a także 14 wojowników ponieśli męczeńską śmierć z rąk niewiernych w IV wieku. Ciało św. Sarkisa zostało pochowane na wsi Karbi w kaplicy jego imienia.
Święty Wojownik Sarkis (Sergiusz) zwany także Grekiem i jego syn Martiros. Wczesnochrześcijański (IV w.) męczennik pochodzący z Azji Mniejszej, generał rzymski.

Gdy rozpoczęły się prześladowania chrześcijan za Juliana Apostaty, Jezus objawił się Sarkisowi i polecił uciekać do jego ziemi obiecanej – Armenii. Gdy wojska Juliana zbliżały się do Antiochii i Syrii, władca ormiański Tiran nakazał Sarkisowi uciekać jeszcze dalej do Persji. Król Persji Szapur II, słysząc, że Sarkis jest doświadczonym wojskowym, wyznaczył go na dowódce swojej armii. Z pomocą Boga udało się odepchnąć oddziały Juliana Apostaty oraz dokonało się nawrócenie 14 żołnierzy perskich, którzy później wraz z Sarkisem ponieśli śmierć męczeńską. 

Szapur II, gdy dowiedział się o religii, jaką wyznaje Sarkis i jego towarzysze postanowił sprawdzić ich wiarę. Zabrał ich oraz syna Sarkisa do świątyni ognia i kazał składać ofiary swoim bogom. Sarkis powiedział, że ogień nie jest żadnym bogiem, gdyż człowiek może go zniszczyć, po czym, jak przystało na prawdziwego Sługę Bożego, zdemolował pogańską świątynię. Na oczach Sarkisa zabito jego syna oraz 14 towarzyszy, którzy wcześniej zostali ochrzczeni. Gdy perski król dowiedział się, że więzień jeszcze bardziej zacieśnił relację z Bogiem nakazał go od razu zabić. Przed śmiercią Sarkisowi ukazał się Anioł Boży zwiastując otwarte dla niego Królestwo Niebieskie, a po jego śmierci nad ciałem pojawiło się tajemnicze światło.

Wojownik-męczennik należy do najbardziej czczonych świętych w Armenii, gdzie znajduje się jego ciało. Jest patronem młodzieży i miłości, a jego święto wypada na 63 dni przed Zmartwychwstaniem. W ormiańskiej tradycji jest porównywany ze św. Walentym na zachodzie. Zgodnie z legendami Sarkis ma zsyłać ludziom różne wizje, głównie dotyczące miłości, a modlitwy o małżonka za jego wstawiennictwem są szczególnie skuteczne.

Tradycja: w przeddzień  św. Sarkisa pieczenie słonych ciasteczek w Panik (prow. Szirak, Armenia; 15 lutego 2019); Fot. FB Սեդ Քալաշյան

W Armenii dzień św. Sarkisa obchodzony jest bardzo uroczyście. Od rana, we wszystkich ormiańskich kościołach pod wezwaniem św. Sergiusza są odprawiane uroczyste msze, po czym następuje błogosławienie młodzieży. Corocznie wśród młodych ludzi organizowane są różne konkursy w kilku kategoriach: miłości do Boga, do ojczyzny, do rodziców, wzajemnej miłości. W mieście organizowane są zabawy, ludzie obdarowują się kartkami z życzeniami i słodyczami.

Zgodnie z ludową tradycją, dzień wcześniej młodzi ludzi pieką bardzo (bardzo!) słone ciasteczka (woda, sól, mąka) z symbolem krzyża i  modląc się do świętego zasypiają, nie pijąc nawet kropli wody! Mówi się, że jeżeli ma się czyste serce i dobre myśli, to św. Sarkis pokaże we śnie przyszłego małżonka.
Drugą tradycją w starożytnej Armenii było to, że dzień wcześniej młodzi Ormianie wystawiali tacę z pochindem (mąka z parzonej pszenicy) na noc na dach lub na balkon. Wierzono, że w noc przed świętem zdarzają się prawdziwe cuda! Św. Sergiusz w towarzystwie aniołów przejeżdża na swoim białym koniu przez niebo, u kogo na tacy zostawi biały ślad kopyt swojego konia, w tym roku ten człowiek spotka swoją drugą połowę.
W ikonografii św. Sarkis i jego syn przedstawiani są na białym koniu. Biały kolor jest symbolem czystości, a koń jest symbolem szybkości, bo św. Sarkis zawsze usłyszy modlitwy młodych zakochanych i pośpieszy im na pomoc!
na podstawie artykułów  m.in. Piruzy Mnacakanian
www.dziedzictwo.ormianie.pl
Modlitwa do św. Sarkisa:
Աղոթք Սուրբ Սարգիս Զորավարի բարեխոսության։
Կես գիշերին արթնացա, զարմանալի լույս տեսա: Մի ձիավոր լույսն ուսերին գնում էր, ոտքերն ընկա, հարցրեցի՝ ո՞վ ես դու: Ես Ս. Սարգիս զորավարն եմ, Ալբերտոնե քաղաք կերթամ, որդուս անունն է Մարտիրոս, գավազանս է ոսկեղեն, բուրբառս է լուսեղեն: Ով ինձ կաղոթե ու կկանչե, ես նրան շատ կսիրեմ, կպաշտպանեմ և նրա համար արագահաս բարեխոս կլինեմ մեր Տեր և Փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի մոտ: Փառք Հորն և Որդուն և Սուրբ Հոգուն այժմ և միշտ և հավիտյան հավիտենից. ԱՄԵՆ:
Ժողովրդական