default_mobilelogo

Obraz św. Jakuba z Nisibis (trzymającego deskę z arki Noego), autor: Hownatan (Jonatan) Hownatanian (1730 - 1801), jeden z mistrzów znanej rodziny malarzy ormiańskich Hownatanianów.

Wspomnienie św. Jakuba z Nisibis - Ս. Յակոբ Մծբնա Հայրապետի

Ten syryjski święty jest popularny także w tradycji ormiańskiej. Był biskupem syryjskiego miasta Nisibis (dziś Nusaybin w płd.-wsch. Turcji, przy samej granicy z Syrią) i sprawował tę funkcję w latach 308-338, w ważnym okresie dla rozwoju chrześcijaństwa w Syrii, które w tym czasie, po nawróceniu Konstantyna Wielkiego, uzyskało wolność działania. Zbudował w Nisibis pierwszy kościół, uczestniczył w soborze nicejskim w 325 roku.
Był krewnym św. Grzegorza Oświeciciela. Co więcej, w tradycji ormiańskiej jest znany z tego, że odnalazł fragment arki Noego na Górze Ararat i tę relikwię pozostawił w Armenii.
Według tradycji bowiem, którą w V wieku spisał ormiański historyk „Faustus z Bizancjum”, Jakub spotykał się w wątpliwościami swoich wiernych co do wiarygodności biblijnej historii o arce Noego, która po ustąpieniu potopu „osiadła na górach Ararat” (Rdz 8,4). Biskup postanowił dostarczyć dowodów. Wyruszył więc na górę Ararat, aby znaleźć szczątki arki. Gdy był już na pewnej wysokości, zaczął krążyć wokół i wciąż wracał na to samo miejsce. Zmęczony, położył się i zasnął. Podczas snu ukazał mu się anioł, który objawił Jakubowi, że akurat śpi na desce z arki Noego, znajdującej się pod jego głową.

Fresk z kościoła św. Jakuba w Kanakerze; przedstawia św. Jakuba z Nisibis
otrzymującego do anioła kawałek arki Noego, w tle Ararat z arką.

Fragment arki Noego w relikwiarzu w muzeum w katedrze w Eczmiadzynie.

Według innej wersji, anioł przyniósł Jakubowi kawałek drewna z arki Noego i oznajmił, że nie znajdzie więcej szczątków arki, ale ten drewniany kawałek będzie wystarczającym dowodem dla wątpiących.
Deska z arki Noego otrzymana przez św. Jakuba z Nisibis jest obecnie przechowywana w muzeum katedry w Eczmiadzynie.
Jednym z ośrodków kultu św. Jakuba z Nisibis był kościół [apostolski] pod wezwaniem św. Jakuba (Surp Hakop) w miejscowości Kanaker pod Erewaniem (obecnie dzielnica Erewania, w północnej części miasta; w Kanakerze znajduje się także kościół ormiańskokatolicki św. Grzegorza z Nareku).
W Kanakerze w końcu XVII w. wykonano także relikwiarz, do którego włożono fragment arki Noego. Ten relikwiarz można oglądać dziś w katedrze w Eczmiadzynie.
Pod relikwiarzem podpis w trzech językach, który głosi: Relikwiarz – zawierający fragment Arki Noego. Relikwiarz [wykonany w]: Kanaker, 1698.  
ks. prof. Józef Naumowicz