 |
| Mesrop i Sahak z uczniami |
 |
| Obie sceny ocalenia – na płaskorzeźbie z orm. kościoła pw. Świętego Krzyża z X w. (Achtamar – wyspa na jez. Wan). |
W obrządku ormiańskim od niedzieli Zesłania Ducha Świętego przypadają liturgiczne wspomnienia kolejnych wielkich świętych z początków Kościoła w Armenii: w 1. tygodniu wspomnienie św. Gajany i Rypsymy, a także uwolnienia św. Grzegorza z jamy, w 2. tygodniu - św. Nino i Mane, towarzyszek Gajany i Rypsymy, w 3. – odnalezienia relikwii św. Grzegorza. W tym, 4. tygodniu dalsze wspomnienia najważniejszych postaci z tego okresu:
3 lipca
Św. Nersesa Wielkiego patriarchy i Chada biskupa (Սրբոցն Մեծին Ներսիսի հայրապետին եւ Խադայ եպիսկոպոսին).
Nerses - arcybiskup i patriarcha Armenii w latach 353-373. Tak bardzo przyczynił się do umocnienia Kościoła Ormiańskiego założonego nieco ponad pół wieku wcześniej przez św. Grzegorza Oświeciciela, do obrony czystości wiary, do rozwoju działań dobroczynnych na rzecz ubogich, że potomność nadała mu przydomek „Wielki”. Dbał również o rozwój kościelnego szkolnictwa, tworząc placówki, w których nauczano języka greckiego i syryjskiego (nie istniał wtedy jeszcze alfabet ormiański, nawet teksty ormiańskie, jeśli istniały, zapisywano alfabetem greckim bądź syryjskim). Z tym patriarchą, zwłaszcza w działaniach dobroczynnych współpracował biskup pomocniczy Chad, czczony po śmierci również jako wielki święty. Był ściśle związany z Nersesem, stąd Kościół czci ich w tym samym dniu.
4 lipca
Świętych Daniela proroka i trzech młodzieńców (Սրբոցն Դսւնիէլի մարգարէին եւ երից մանկանցն).
To święci Starego Testamentu, znani z Księgi Daniela.
Trzej młodzieńcy, gdy nie chcieli oddać hołdu posągowi zbudowanemu na rozkaz babilońskiego króla Nabuchodonozora, zostali wrzuceni do rozpalonego pieca, tam śpiewali słynną pieśń na chwałę Boga (Dn 3,51-99). Zostali cudownie ocaleni.
Daniel wrzucony do jamy z lwami, modli się o ocalenie.
6 lipca
Świętych tłumaczy Sahaka i Mesropa (Սրբոց թարգմանչացն Սահակայ եւ Մեսրոպայ). To pierwsi ormiańscy tłumacze.
Gdy ok. 406 r. mnich Mesrop Masztoc ułożył ormiańskie litery tworząc oryginalny alfabet, wraz z patriarchą Sahakiem Partewem przystąpił do udostępnienia w rodzimym języku podstawowych ksiąg religijnych. Obaj przełożyli na język ormiański całą Biblię (przekład ukończony w latach 410-414), następnie księgi liturgiczne potrzebne do odprawiania mszy, a także najważniejsze pisma Ojców Kościoła.
Pierwsi ormiańscy tłumacze skupili też wokół siebie uczniów, którzy pomagali im w tłumaczeniach, ale także zaczęli tworzyć nową literaturę chrześc. W ten sposób, już w poł. V w., położyli podwaliny pod kulturę i literaturę ormiańską. Wtedy też język ormiański wszedł na stałe do liturgii kościelnej (zastąpił teksty greckie i syryjskie), a również do administracji państwowej wypierając z niej języki perski i aramejski.
ks. prof. Józef Naumowicz